Derin Beyin Stimülasyonu
Derin beyin stimülasyonu (DBS), beynin belirli bölgelerine elektrotların yerleştirilmesini içerir. Bu elektrotların anormal uyarıları düzenleyen elektriksel akım oluşturarak veya elektriksel uyarıların beyindeki belirli hücreleri ve kimyasalları etkilemesi ile tedavi sağlar.
Derin beyin stimülasyonunda stimülasyon miktarı, üst göğüste derinin altına yerleştirilen kalp pili benzeri bir cihaz tarafından kontrol edilir. Cildinizin altından geçen bir tel, bu cihazı beyninizdeki elektrotlara bağlar.
Derin beyin stimülasyonu, birçok hastalık ve bulguyu tedavi etmek için yaygın olarak kullanılır. Bunlar,
- Parkinson Hastalığı
- Esansiyel Tremor
- Distoni
- Epilepsi
- Obsesif Kompulsif Bozukluk
Derin beyin stimülasyonu ayrıca aşağıdakiler için potansiyel bir tedavi olarak kullanılabilir:
- Tourette Sendromu
- Huntington Köresi
- Kronik Ağrı
- Kluster Başağrısı
Derin Beyin Stimülasyonu Ne İçin Kullanılır?
Derin beyin stimülasyonu, esansiyel tremor, Parkinson hastalığı ve distoni gibi hareket bozuklukları ve obsesif-kompulsif bozukluk gibi psikiyatrik durumların tedavisinde sıklıkla kullanılan bir tedavi yöntemidir. Ayrıca tedaviye dirençli epilepside, nöbetleri azaltmak için kullanılabilmektedir. Bu tedavi, semptomları ilaçlarla kontrol altına alınamayan kişiler için önerilmektedir.
Derin Beyin Stimülasyonunun Riskleri
Derin beyin stimülasyonunun genellikle düşük riskli olduğu düşünülse de her tür ameliyatın komplikasyon riski vardır. Ayrıca beyin stimülasyonunun kendisi de yan etkilere neden olabilir.
Ameliyat Riskleri
Derin beyin stimülasyonu, elektrotları beyin dokusuna yerleştirmek için kafatasında küçük delikler açmayı ve pilleri içeren cihazı göğüste cilt altına yerleştirmek için ameliyat yapmayı içerir. Ameliyat komplikasyonları şunları içerebilir:
- Elektrotların yanlış yerleştirilmesi
- Beyin kanaması
- Felç
- Enfeksiyon
- Solunum problemleri
- Mide bulantısı
- Kalp sorunları
- Nöbet
- Ameliyat sonrası olası yan etkiler
Derin beyin stimülasyonu ile ilişkili yan etkiler şunları içerebilir:
- Nöbet
- Enfeksiyon
- Baş ağrısı
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
- Konsantrasyon zorluğu
- Felç
- Aşınmış kurşun tel gibi donanımın komplikasyonları
- İmplantasyon bölgesinde geçici ağrı ve şişlik
Ameliyattan birkaç hafta sonra cihaz açılır ve size en uygun ayarları bulma süreci başlar. Bazı ayarlar yan etkilere neden olabilir ancak bunlar genellikle cihazınızda daha fazla ayarlama yapıldığında düzelir.
DBS tedavisinin yüzme için gerekli hareketleri etkilediğine dair nadir bildirilen durumlar olduğundan, yüzmeden önce doktorunuza danışmanız ve su güvenliği ile ilgili önlemler almanız gerekmektedir.
Stimülasyonun Olası Yan Etkileri
- Uyuşma veya karıncalanma hissi
- Yüz veya koldaki kas gerginliği
- Konuşma sorunları
- Denge sorunları
- Baş dönmesi
- Çift görme gibi görme sorunları
- Öfke ve depresyon gibi istenmeyen ruh hali değişiklikleri
Derin Beyin Stimülasyonu İçin Nasıl Hazırlık Yapılır?
Derin beyin stimülasyonu için hastalığınız ve durumunuz uygun olsa bile, siz ve doktorlarınız prosedürün risklerini ve potansiyel faydalarını konuşmalısınız Ameliyattan önce, derin beyin stimülasyonunun size uygun ve güvenli seçenek olduğundan emin olunabilmesi için muhtemelen tıbbi testlere ihtiyacınız olacaktır. Ayrıca beyin görüntüleme çalışmalarına ihtiyacınız olabilir. Bu çalışmalar, beyninizin elektrotların implante edileceği alanlarının haritasını çıkarmaya yardımcı olur.
Genel olarak, derin beyin stimülasyonu ameliyatı prosedürleri şu şekildedir:
- Beyin Ameliyatı: Beyin cerrahisi bölümü için, bakım ekibiniz işlem sırasında başınızı sabit tutmak için size özel bir başlık takar (stereotaktik başlık). Ardından ekip üyeleri beyninizin haritasını çıkarmak ve beyinde elektrotları yerleştirecekleri alanı belirlemek için nörogörüntüleme (beyin manyetik rezonans görüntüleme veya beyin tomografisi) kullanır.
Çoğu durumda, elektrotlar siz uyanık ve tetikteyken yerleştirilecektir. Bu, stimülasyonun etkilerinin tam olarak test edilebildiğinden emin olmak içindir. Ameliyat için uyanıksanız, işlemden önce kafa derinizi uyuşturmak için size lokal anestezik verilecektir, ancak beynin ağrı reseptörleri olmadığı için kendi beyninizde anesteziye ihtiyacınız olmayacaktır. Bazı durumlarda, bilinçsiz olmanız için genel anestezi altında ameliyat yapılabilir.
Cerrahınız, uçlarında birkaç temas noktası (elektrot) bulunan ince bir tel ucunu beyninizin belirli bir bölgesine yerleştirir. Veya beynin her iki tarafına bir elektrot implante edilir (toplam iki elektrot için). Köprücük kemiğinizin yakınına implante edilen bir puls üretecine (nörostimülatör) cildinizin altından bir tel geçer.
Ameliyat sırasında hem nörolog hem de cerrah, doğru elektrot yerleşimini sağlamaya yardımcı olmak için beyninizi dikkatle izler.
- Göğüs Duvarı Ameliyatı: Ameliyatın ikinci bölümünde cerrah, cihazın pillerini (nabız üreteci) içeren kısmını köprücük kemiğinizin yakınına, göğsünüzdeki derinin altına yerleştirir.
Bu işlem sırasında genel anestezi kullanılır. Beyin elektrotlarından gelen teller cildinizin altına yerleştirilir ve pille çalışan puls üretecine yönlendirilir.
Jeneratör, beyninize sürekli elektrik darbeleri gönderecek şekilde programlanmıştır. Jeneratörü kontrol edebilir ve özel bir uzaktan kumanda kullanarak açıp kapatabilirsiniz.
Ameliyattan birkaç hafta sonra, doktorunuzun muayenehanesinde göğsünüzdeki puls üreteci etkinleştirilir. Doktor, özel bir uzaktan kumanda kullanarak puls üretecinizi vücudunuzun dışından kolayca programlayabilir. Stimülasyon miktarı durumunuza göre özelleştirilir ve en uygun ayarı bulmak dört ila altı ay kadar sürebilir.
Stimülasyon günün 24 saati sabit olabilir veya durumunuza bağlı olarak doktorunuz puls üretecinizi gece kapatıp sabah tekrar açmanızı önerebilir. Eve yanınıza alacağınız özel bir uzaktan kumanda ile stimülasyonu açıp kapatabilirsiniz. Bazı durumlarda doktorunuz puls üretecini evde küçük ayarlamalar yapmanıza izin verecek şekilde programlayabilir.
Jeneratörünüzün pil ömrü, kullanıma ve ayarlara göre değişir. Pilin değiştirilmesi gerektiğinde, ayakta tedavi prosedürü sırasında cerrahınız jeneratörü değiştirecektir.
Sonuçlar
Derin beyin stimülasyonu hastalığınızı iyileştirmez, ancak belirtilerinizi azaltmanıza yardımcı olabilir. Derin beyin stimülasyonu işe yararsa semptomlarınız önemli ölçüde iyileşir ancak genellikle tamamen ortadan kalkmazlar. Bazı durumlarda, belirli koşullar için ilaçlara ihtiyaç duyulabilir.
Derin beyin stimülasyonu herkes için başarılı değildir. Derin beyin stimülasyonunun başarısında yer alan bir dizi değişken vardır. Ameliyattan önce, durumunuz için ne tür bir iyileşme bekleyebileceğiniz konusunda doktorunuzla konuşmanız önemlidir.